هیپرهیدروز   (Hyperhidrosis)

تعریق بیش از حد و غیرطبیعی، وضعیتی است که عرق کردن به‌طور غیرطبیعی افزایش یافته‌است. این افزایش میزان تعریق تا حدی است که بیش از مقدار مورد نیاز برای تنظیم دمای بدن است. این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی فرد مبتلا را از جهات مختلف کاهش دهد. به همین دلیل برخی آن را معلولیت خاموش خوانده‌اند.

هایپرهیدروزیس به دو گروه اصلی تقسیم می شود:

هایپرهیدروزیس اولیه (ایدیوپاتیک) :

معمولاً از کودکی یا هنگام بلوغ به دلیلی نامعلوم بروز پیدا می‌کند. با وجود این، اضطراب، هیجان، برخی غذاها و نیکوتین می‌توانند آن را تشدید کنند. در اثر این بیماری، نقاط مشخصی از بدن بیش از حد طبیعی عرق می‌کنند. این نقاط معمولاً دست، پا، زیر بغل و در برخی موارد صورت‌اند. هایپرهیدروزیس اولیه همچنین می‌تواند بر حسب موقعیت آناتومیکی دسته‌بندی شود (دست، پا، زیر بغل، صورت). یک فرد ممکن است در یک یا چند موقعیت آناتومیک تعریق بیش از حد داشته باشد.

هایپرهیدروزیس ثانویه (پاتولوژیک) :

معمولاً در بزرگسالی ظاهر می‌شود و برخلاف هایپرهیدروزیس اولیه (ایدیوپاتیک یا بدون علت مشخص) هم در طی بیداری و هم در حین خواب رخ می‌دهد. ورزش، استرس هیجانی، برخی بیماری‌ها (مانند تب و عفونت، پرکاری تیروئید) و عوارض جانبی برخی داروها شایع‌ترین علل هایپر هیدروزیس ثانویه هستند. تعریق در طول شب می‌تواند به‌دلیل تعدادی از بیماری‌های سیستمیک زمینه‌ای مانند بیماری لنفوم هوجکین و سل باشد.

اثرات هیپرهیدروزیس 

• عرق کردن بیش از حد می تواند از نظر اجتماعی شرم آور باشد.
• باعث لکه دار شدن لباس ها، اختلال در روابط زناشویی و تعاملات اجتماعی گردد.
• هیپرهیدروزیس کف پا ممکن است منجر به بد بو شدن پاها شود.
• افراد دارای هیپرهیدروزیس کف دست، اغلب هنگام دست دادن از خیس و سرد بودن دستشان خجالت می کشند.
• در استفاده از صفحه کلید و سایر تجهیزات الکترونیکی مشکل داشته باشند.
• عرق کردن بیش از حد می تواند پوست شما را مستعد عفونت های پوستی همچون زگیل و مرض قارچی پوست سازد.
• اگزما و بثورات (راش)، غالب اوقات در افراد مبتلا به هیپرهیدروزیس اتفاق می افتند.

علائم و نشانه های هیپرهیدروزیس ممکن است شامل موارد زیر باشد: 

1– کف دست مرطوب یا تر و چسبناک.

2– کف پای مرطوب یا تر و چسبناک.

3– عرق کردن مکرر.

4– عرق قابل توجهی که لباس را خیس می کند.

بیماری های مسبب هیپرهیدروزیس ثانویه

1. تومورها

2. سندرم کارسینوئید

3. اعتیاد به بعضی از داروها

4. بیماری های قلبی

5. پرکاری تیروئید

6. سکته مغزی

7. یائسگی

8. بیماری های ریه 

عوارض جانبی

اگر هیپرهیدروزیس درمان نشود می تواند منجر به عوارض شود.

عفونت ناخن: به خصوص عفونت ناخن شست.

زگیل: ناشی از HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) روی پوست رشد می کند.

عفونت های باکتریایی: به خصوص در اطراف فولیکول های مو و بین انگشتان پا.

خارش گرما (حرارت تیغ دار، میلاریا): خارش، راش پوستی قرمز که اغلب موجب احساس خارش یا سوزش می شود. بثورات گرما زمانی بوجود می آید که کانال های عرق مسدود می شوند و زیر پوست تحت تاثیر قرار می گیرند.

تأثیر روانشناختی: عرق کردن بیش از حد می تواند اعتماد به نفس، شغل و روابط بیمار را تحت تأثیر قرار دهد. برخی افراد ممکن است اضطراب، اضطراب اجتماعی و حتی افسرده شدن را تجربه کنند. 

درمان هیپرهیدروزیس

1– اسپری ضد عرق : ترکیبات ضد عرق ساده که برای تهیه آن نیازی به نسخه پزشک نیست. این ترکیبات تاثیر کمی دارند و برخی از بیماران به این ترکیبات پاسخ مناسب می‌دهند.

2– داروهای ضد عرق : این دارو که قدرت اثر قوی تری نسبت به اسپری دارد از نمک آلومینیوم 10 یا20 درصدتشکیل شده و می‌تواند در هیپرهیدروز معمولی اثر داشته باشد.

3– بوتاکس : تزریق سم بوتولیسم در نواحی مبتلا به هیپرهیدروز می‌تواند تحریک عصبی غدد عرق را کمتر کرده و ترشح این غدد را کاهش دهد.

4– یونتوفورزیس : در این روش درمانی دارویی وجود ندارد و دستگاه یونتوفورزیس جریان الکتریکی خاصی ایجاد می‌کند که این جریان الکتریکی از طریق الکترودهای خاص به نواحی دارای عرق زیاد وارد شده غدد عرق را سرکوب می‌کند. به این ترتیب بیمار تا مدتها از رطوبت ناشی از عرق زیاد در امان است.

5– داروهای خوراکی : این داروها هم از میزان عرق تا حد مطلوبی کم می‌کنند اما با توجه به عوارض جانبی زیاد، خیلی مورد استقبال بیماران و پزشکان قرار نمی‌گیرد. از جمله عوارض این داروها طپش قلب و گاهی افزایش فشار خون می‌باشد.

6–سمپاتکتومی توراسیک آندوسکوپی (ETS) (Endoscopic thoracic sympathectomy) روشی است که گاهی اوقات برای درمان هیپرهیدروزیس شدید، معمولا کف دست، که به درمان های دیگر پاسخ نداده است مورد استفاده قرار می گیرد. این روش شامل بریدن اعصاب سمپاتیک صلبی است که تامین کننده غدد عرق در دست و بازو هستند و نیاز به یک بیهوشی عمومی دارد.

درمان هیپرهیدروزیس خانگی

مراقبت از خود (Self-care) راه های درمان با تغییر شیوه زندگی که می توانند به کاهش تعریق و بوی مربوطه کمک کنند عبارتند از:

• حمام روزانه
• پوشیدن لباس و کفش ساخته شده از مواد طبیعی که نفوذ هوا داشته باشند.
• تعویض مکرر جوراب ها
• پوشیدن جوراب های رطوبت زدا
• تعویض کفش ها، یک جفت کفش را ۲ روز پشت سر هم نپوشید.
• پابرهنه بودن، زمان هایی که امکان پذیر است.
• اجتناب از هر گونه تحریک کننده برای تعریق (مانند غذای تند و یا کافئین)