سرطانی است که از پوست ناشی می‌شود. این دسته سرطان‌ها به دلیل رشدغیرعادی  سلول‌ها که توانایی حمله یا انتشار به دیگر قسمت‌های بدن را دارند، به‌وجود می‌آیند.

سرطان پوست پایه و سنگفرشی متداول ترین نوع سرطان پوست هستند. آنها از لایه بالایی پوست (اپیدرم) شروع می شوند و اغلب مربوط به قرارگرفتن درمعرض آفتاب هستند. سرطان زمانی شروع می شود که سلول های بدن شروع به رشد خارج از کنترل می کنند. تقریباً سلول ها در هر قسمت از بدن می توانند به سلول های سرطانی تبدیل شوند. تماس طولاني با نور خورشيد علت اصلي سرطان هاي پوست است .

انواع سرطان پوست

سرطان پوست شايع ترين سرطان بدخيم بدن است. سرطان پوست انواع مختلفي دارد كه تفاوت اصلي آن ها بر اساس نوع سلولي است كه دچار رشد سرطاني مي شود.

 سه نوع اصلي آن عبارتند از:

1- سرطان هاي پايه اي Basal Cell Carcinoma

2- سرطان سلول هاي سنگفرشي Squamous Cell Carcinoma

3- ملانوهاي بدخيم Malignant Melanoma

سرطان سلول هاي پايه اي Basal Cell Carcinoma

اغلب روي سر، گردن و دست ها ايجاد مي شود و معمولاً به شكل يك برجستگي كوچك است این نوع سرطان گاهي روي تنه به شكل لكه هاي قرمز رنگ ديده مي شود. در سفيد پوستان شايعترين نوع سرطان پوستي ودر سياه پوستان بندرت اتفاق می افتد. بيماراني كه به اين نوع سرطان مبتلا مي شوند، اكثراً تیپ های پوستی روشن ( 4 به بالا ) دارند و معمولاً موها و رنگ چشم آن ها نيز روشن است. اين نوع سرطان انتشار سريعي نداشته و ممكن است ماه ها تا سال ها طول بكشد تا اندازه آن به حدود 5/1-1 سانتيمتر برسد.

ضايعات درمان نشده ممكن است به طور مکرر زخمي شده، خونريزي كنند و روي آن ها دلمه ايجاد شود. با وجودی که اين نوع سرطان ندرتا به ساير اعضاي داخلي بدن منتشر مي شود ولي مي تواند ساختمان هاي زيرين پوست از قبيل غضروف و استخوان را مورد تهاجم قرار دهد و صدمات موضعي قابل توجهي را ايجاد كند.

درمان سرطان سلول ها پایه ای

• روش جراحی با برداشتن ضايعه و حاشیه اطراف ضایعه
• کوتر کردن یعنی تراشيدن با وسيله اي به نام كورت و سوزاندن كف و قاعده ضایعه
• منجمد كردن با نيتروژن مايع.
• ماليدن كرم 5-FU(كرم 5-فلوئورواوراسيل) براي انواع سطحي و كوچك سرطان
• راديوتراپي جهت سالمندان (شانس عود آن بيشتر از ساير روش هاي درماني است.)

سرطان سلول هاي سنگفرشي Squamous Cell Carcinoma

اين سرطان دومين سرطان شايع پوستي در بيماران با رنگ پوست روشن مي باشد. به شكل يك برآمدگي يا يك لكه پوسته دار قرمز رنگ دیده می شود.   این سرطان در هر جايي از بافت پوششي از جمله مخاط ها ممكن است بروز كند، اما در نواحي باز پوست كه در تماس با آفتاب مي باشند بيشترين شيوع را دارد. براي زمان محدودی در لايه هاي فوقاني باقي مانده، اما در صورت عدم درمان، به بافت هاي عمقي نفوذ مي كند. گاهی نيز از طريق گردش خون می تواند به ساير بافت هايي كه دور از ضايعه اصلي قرار دارند انتشار پيدا مي كند، كه اگر چنين اتفاقي بيفتد مي تواند كشنده باشد.

سرطان هايي كه روي نقاط باز صورت قرار دارند مانند  لب، پوشش هاي مخاطي، زخم هاي مزمن و … بعلت تماس طولانی تر با اشعه خورشید شانس بيشتري براي انتشار دارند لاله گوش و لب پايين به خصوص در معرض خطر بيشتري هستند.

هرگونه آسیب دیدگی پوست مانند سوختگي، جاي زخم، زخم هاي طولاني و مزمن ، نواحي اي كه تحت تابش اشعه ايكس و يا در تماس بعضي مواد شيميايي از قبيل آرسنيك، مواد نفتي بوده اند نيز شانس سرطاني شدن دارند.سرطان هايی كه در پوست سالم بروز مي كنند وراثت بیشتر نقش دارد. سياه پوستان كمتر به سرطان پوست مبتلا مي شوند.

درمان سرطان سلول هاي سنگفرشي:

 انتخاب بهترين روش درمان بستگي به نوع، اندازه، محل و عمق نفوذ تومور دارد. البته سن بيمار و وضعيت سلامتي وي نيز در تصميم گيري موثر است :

• جراحي، تمام تومور و بخشي از پوست سالم اطراف آن برداشته می شود.
• کوتر ، تراشيدن و تخريب ضايعه با سوزن هاي الكتريكي است.
• منجمد كردن توسط نيتروژن مايع است.
• بهترين روش درمان جراحي، Mohsمي باشد. اين روش اغلب براي درمان ضايعاتي كه عود كرده اند و يا آن هايي كه در ناحيه اي قرار دارند كه درمان آن ها مشكل است (مثل بيني، گوش و اطراف چشم) مورد استفاده قرار مي گيرد.
• اشعه ايكس براي تخريب كامل (معمولاً چند بار در هفته و به مدت يك تا چهار هفته).
• ليزر هم مي توان براي بريدن و برداشتن تومور استفاده كرد.

ملانوماي بدخيم:

كشنده ترين نوع سرطان هاي پوستي که از سلول هاي رنگدانه ساز پوست (ملانوسيتها) منشاء مي گيرد. در اين بيماري،  چون سلول هاي سرطاني تولید رنگدانه می کنند ، لذا سايه هاي مختلفي از رنگ هاي قهوه اي روشن، قهوه اي و يا سياه ديده مي شود. هرچند گاهي مي تواند سفيد يا قرمز باشد. ملانوماي بدخيم تمايل زيادي براي متاستاز دارد، لذا تشخيص و درمان سریع آن بسيار اهميت دارد. ملانوما ممكن است به طور ناگهاني و بدون علامت هشدار دهنده اي بروز كند .

مهمترين عامل موثر در ايجاد ملانوما تماس هاي شديد و طولاني با آفتاب می باشد، و بايد از آن پيشگيري كرد. اهمیت پرهيز از آفتاب، در افرادي كه پوست روشن دارند بيشتراست . توارث هم نقشي در ابتلا به بيماري ملانوما دارد. و در صورت ابتلا یکی از اعضای خانواده شانس ابتلا در فرد افزایش می یابد

وجود رنگ پوست تيره (قهوه اي يا سياه) تضميني براي عدم بروز ملانوما نمي باشد. در تيره پوستان هم ممكن است ملانوما پيدا شود. به ويژه در كف دست ها و پاها، زير ناخن و يا داخل دهان ديده مي شود.

علائم هشدار دهنده ملانوما

اين علائم شامل تغيير در سطح خال (به شكل پوسته دار شدن، خونريزي، ترشح و يا پيدا شدن برآمدگي گوشتي)، گسترش رنگ از حاشيه ها به پوست سالم اطراف و تغييرات حسي شامل درد و حساس شدن و خارش مي باشند.

از آنجا كه ملانوما در صورت تشخيص و درمان در مراحل اوليه، داراي پيش آگهي بسيار خوبي است، آشنايي با علائم ملانوما و معاينات منظم و دوره اي پوست توسط هر شخص، بايد جزء برنامه هاي معمول زندگي وي باشد.

معيارهاي ذيل در تشخيص ملانوما از خال معمولي كمك مي كند:

• عدم تقارن
• نامنظمي لبه ها
• رنگ
• قطر

درمان ملانوماي بدخيم :

بهترین روش درمان در ملانوم جراحي است و در صورتيكه در مراحل اوليه تشخيص داده شود بهبودي صد در صد خواهد بود. اما مراحل ديررس كه انتشار دوردست به ساير ساختمان هاي بدن داده باشد، مي تواند كشنده باشد.

لازم است در مورد ضايعات پيشرفته تر مقدار بيشتري از پوست سالم اطراف را به عنوان حاشيه اطمينان برداشت. گاهي باید غدد لنفاوي مربوط به منطقه گرفتار را با جراحي خارج كرد. براي تشخيص عود بيماري، بيمار بايد پس از جراحي به طور منظم معاينه شود. افراد خانواده فرد مبتلا هم از نظر ملانوما بايد معاينه شوند.

بيماري هاي زمينه ساز سرطان

• Keratoacanthomas کراتوآکانتوما
•  Actinic keratosis (کراتوز خورشیدی)
• سرطان پوست سلول سنگفرشی درجا (بیماری Bowen)

انواع کمتر رایج سرطان پوست

انواع دیگر سرطان پوست بسیار کمتر دیده می شود و به طور متفاوتی درمان می شود که شامل موارد زیر می باشند:

• سرطان سلول مرکل
• سارکوم کاپوسی
• لنفوم پوستی
• تومورهای اضافی پوست (که از فولیکول های مو یا غدد پوستی شروع می شوند)
• انواع مختلف سارکوم

در مجموع، این نوع کمتر از 1٪ از کل سرطان های پوست را تشکیل می دهند