قارچ سیاه چیست؟
قارچ سیاه یا موکورمایکوزیس یک عفونت قارچی جدی اما نادر است که توسط گروهی از قارچ ها به نام موکورمایست ایجاد می شود.موکورمایکوزیس قبلاً با نام زیگومیکوزیس شناخته می شد، یک عفونت قارچی جدی است که عموماً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری داشته و توان مبارزه کمتری با عفونت دارند بروز می‌کند این قارچ ها در سرتاسر محیط زندگی می کنند. قارچ سیاه عمدتا افرادی را که دارای مشکلات سلامتی هستند یا از داروهایی استفاده می کنند که توانایی بدن را در مبارزه با میکروب ها و بیماری ها کاهش می دهد، تحت تأثیر قرار می دهند. اغلب پس از استنشاق هاگ های قارچی از هوا ، سینوس ها یا ریه ها را تحت تأثیر قرار می دهد. همچنین ممکن است پس از بریدگی ، سوختگی یا سایر انواع آسیب های پوستی روی پوست ایجاد شود.
به‌طور کلی، موکورمایکوزیس با توجه به بخشی از بدن آسیب دیده به پنج نوع طبقه‌بندی می‌شود:
- سینوس‌ها و مغز (رینوس مغزی)؛ بیشتر در افرادی که دیابت دارند و در افرادی که پیوند کلیه انجام داده‌اند شایع است.
- دستگاه تنفس : شایعترین نوع موکورمایکوزیس در افراد مبتلا به سرطان و در افرادی که پیوند عضو یا پیوند مغز استخوان انجام داده‌اند.
- دستگاه گوارش : این شیوع بیشتر در بین نوزادان نارس و کم وزن است که آنتی‌بیوتیک، جراحی یا داروهایی داشته‌اند که توانایی بدن در مبارزه با عفونت را کاهش می‌دهد.
- پوست :پس از سوختگی، یا آسیب دیدگی پوست، در افراد مبتلا به سرطان خون، دیابت کنترل نشده، بیماری پیوند در برابر میزبان، اچ آی وی، بیماری کرونا و استفاده از داروهای وریدی.
- گسترده (پخش) : وقتی عفونت از طریق خون به اندام‌های دیگر سرایت می‌کند.اعضای دیگر کمتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
علائم قارچ سیاه
علائم قارچ سیاه بستگی به محل درگیری بدن دارد:
درگیری سینوس و مغز
- تورم یک طرفه صورت
- سر درد
- احتقان بینی یا سینوس
- ضایعات سیاه روی پل بینی یا بالای دهان که به سرعت تشدید می شود
- تب
درگیری ریه ها
- تب
- سرفه
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
درگیری دستگاه گوارش
- درد شکم
- تهوع و استفراغ
- خونریزی دستگاه گوارش
قارچ سیاه پوستی می تواند شبیه تاول یا زخم باشد و ناحیه آلوده ممکن است سیاه شود. علائم دیگر شامل درد ، گرمی ، قرمزی بیش از حد یا تورم در اطراف زخم است.
افراد در معرض خطر
گروه خاصی از افراد بیشتر مستعد ابتلا به قارچ سیاه هستند، شامل افرادی که دارای شرایط زیر هستند:
- افراد دیابتی
- مبتلایان به سرطان
- افرادی که پیوند اعضا انجام داده اند
- نوتروپنی (کاهش تعداد گلبولهای سفید خون)
- مصرف کنندگان طولانی مدت کورتیکواستروئیدها
- مصرف کنندگان داروهای تزریقی
- بالا بودن میزان آهن بدن
- آسیب ها یا خراش های پوستی در اثر جراحی ، سوختگی یا زخم
- نوزادان کم وزن یا نارس (برای قارچ سیاه گوارشی در نوزادان)
چند نکته :
- قارچ سیاه مسری نیست یعنی از انسان به انسان منتقل نمی شود.
- قارچ سیاه واکسن ندارد.
- قارچ سیاه درمان دارد.
- تشخیص زودرس بیماری در درمان موفقیت آمیز بیماری نقش دارد.
روش های پیشگیری از قارچ سیاه
- قارچ هایی که باعث ایجاد قارچ سیاه می شوند در محیط شایع هستند پس احتمال آسیب ناشی از ورود آنها به بدن وجود دارد قارچ می تواند از راه چشم ، بینی و دهان وارد بدن شود.
- از حضور در مناطقی با گرد و غبار زیاد مانند محل ساخت و سازدوری کنید یا حداقل از ماسک استفاده کنید
- از تماس مستقیم با ساختمانهای آسیب دیده که توسط آب و سیل بوجود آمده خودداری کنید.
- از کارهای مرتبط با گرد و غبار مثل باغبانی و کار در حیاط خودداری کنید
- هنگام کار در حیاط یا باغبانی از کفش ،لباس آستین بلند و شلوار بلند استفاده کنید
- در تمام موارد دست زدن به موادی مانند خاک ، خزه یا کود ، دستکش بپوشید.
- پس از انجام کار و به منظور جلوگیری از ایجاد عفونت پوستی ، صدمات پوستی را به خوبی با آب و صابون تمیز کنید ، به ویژه اگر در معرض خاک یا گرد و غبار قرار گرفته باشند.
تشخیص
- نمونه برداری از ناحیه آسیب دیده
- کشت و تشخیص مستقیم قارچ در مایع ریه، خون، سرم، پلاسما و ادرار
- آزمایش خون شامل شمارش کامل خون برای تشخیص نوتروپنی
- سایر آزمایشهای خون شامل تعیین سطح آهن، گلوکز خون، بی کربنات و الکترولیت‌ها
- رادیولوژی مانند سی‌تی اسکن از ریه‌ها و سینوس‌ها
درمان قارچ سیاه
- در صورت مشکوک شدن به این بیماری، آمفوتریسین بی در ابتدا به آرامی در ورید تجویز می‌شود، سپس به مدت ۱۴ روز آینده هر روز تجویز می‌شود. درمان با آمفوتریسین-بی گاهی اوقات به مدت طولانی تری ادامه می‌یابد پوساکونازول نیز یک گزینه جایگزین درمان است.
- برداشتن توده قارچی با جراحی وکنترل آن از نظر علائم مجدد. در برخی موارد بیماری که شامل حفره بینی و مغز است، ممکن است برداشتن بافت مغز آلوده مورد نیاز باشد. گاهی اوقات بیش از یک عمل مورد نیاز است.
- از اکسیژن هایپرباریک به عنوان درمان کمکی استفاده شده‌است، زیرا فشار اکسیژن بیشتر توانایی نوتروفیلها را در از بین بردن قارچ افزایش می‌دهد .کارایی این روش درمانی نامشخص است.
بدون نظر